Melihat imej Andrewsarchus, sekali pandang ia kelihatan seperti badak. Tetapi melihat bentuk kepalanya seakan serigala, ia merupakan haiwan pemangsa mamalia yang wujud semasa era Eocene (45 hingga 35 juta tahun lalu). Tetapi kerana satu-satunya tengkorak Andrewsarchus sebagai bukti kewujudan haiwan ini, ia mencetuskan perdebatan dalam kalangan saintis lebih seabad lamanya.

Tengkorak yang dimaksudkan ditemui di Mongolia pada 1923. Ia ditemui oleh sepasukan pengkaji paleontologi diketuai Roy Chapman Andrews di mana tengkorak haiwan ini diberi nama Andrewsarchus atau pembaris Andrew (Andrew’s ruler). Tidak diketahui sama ada beliau yang menamakannya atau keputusan itu dibuat oleh anak-anak buah Andrews.

Yang pasti, analisis menunjukkan Andrewsarchus hidup sekitar era Eocene (45 hingga 35 juta tahun lalu). Saiz haiwan pemangsa ini menunjukkan haiwan mamalia mempunyai saiz badan yang besar dan membesar pada kadar yang pantas. Sekiranya benar haiwan ini mengamalkan diet karnivor, ini bermakna kawasan sekitar Asia Tengah termasuk Mongolia pada ketika dipenuhi haiwan besar herbivor.

Jika melihat dari saiz tengkorak Andrewsarchus yang berukuran tiga kaki panjang, pasti ada menyangka ia haiwan pemangsa mamalia terbesar di daratan. Tetapi bagi haiwan mamalia terbesar pada ketika itu, gelaran itu dipegang oleh ikan paus prasejarah Livyatan. Pada masa sama, gelaran haiwan pemangsa terbesar daratan yang dipegang Andrewsarchus boleh saja berubah sekiranya ia tidak mempunyai badan yang besar.

Ini kerana Andrewsarchus walaupun mempunyai tengkorak yang besar, ia tidak semestinya mempunyai badan yang besar seperti babi hutan. Justeru, tidak mustahil Andrewsarchus mempunyai badan yang kurus sekaligus meletakkannya di kedudukan pertengahan saiz haiwan zaman Eocene.

Jadi, mengapa Andrewsarchus didakwa sebagai haiwan mamalia pemangsa terbesar? Ia berkemungkinan berlaku akibat pengelasannya sebagai creodont – sejenis haiwan karnivor yang diletakkan di bawah keluarga Mesonyx. Itu yang membawa kepada anggaran saiz Andrewsarchus mencecah sehingga enam meter.

Tetapi analisis terbaru saintis terhadap tengkorak Andrewsarchus mendapati ia bukan creodont. Sebaliknya, ia merupakan Artiodactyl atau haiwan mamalia kuku berbelah. Lantas, ini meletakkan Andrewsarchus dalam keluarga sama dengan babi gergasi pra-sejarah seperti Enteledon.

Perdebatan ini semakin hangat dengan ada yang mengelaskan Andrewsarchus sebagai Whippomorph. Whippomorph merujuk kepada sekumpulan haiwan yang mengandungi Setasea (contohnya ikan paus dan ikan lumba-lumba) dan badak air.

Disebabkan tengkorak ini juga, agak sukar bagi saintis mengetahui kekuatan sebenar gigitan Andrewsarchus. Dengan saiz tengkorak (lebih tepat bahagian atas tengkorak) yang panjang, cukup untuk orang mengandaikan haiwan itu mempunyai gigitan yang kuat. Tetapi kekurangan bukti fosil menyukarkan saintis mengukur kekuatan sebenar gigitan Andrewsarchus.

Perkara sama turut memeningkan saintis tentang diet Andrewsarchus. Melihat kepada bahagian gigi tengkorak yang ditemui pada 1923, saintis berpandangan makanan utama haiwan itu ialah moluska berkulit keras dan penyu. Namun begitu, saintis juga tidak menolak Andrewsarchus ialah haiwan omnivor dengan memakan rumpai laut atau ikan paus yang terdampar di pantai.

Kalau anda berminat dengan haiwan-haiwan spesis pra-sejarah seperti ini, kami nak cadangkan buku terbaru kami, TERHEMPASNYA PESAWAT MH747, mengisahkan survivor para penumpang pesawat yang terpaksa berhadapan dengan haiwan pra-sejarah seperti Andrewsarchus untuk kekal hidup. Beli di: http://bit.ly/TerhempasnyaShopee

RUJUKAN

Strauss, B. (2019, 15 Ogos). Andrewsarchus—the World’s Largest Predatory Mammal. ThoughtCo.

Sumber gambar: DEA PICTURE LIBRARY / Getty Images