Mutakhir ini, manusia berlumba-lumba mengejar kemajuan. Teknologi baru dibangunkan seiring masa yang berlalu.  Salah satu bentuk kemajuan yang dikejar ialah pencakar langit. Ia seolah satu penanda aras tahap kemodenan sesuatu negara. Ya, bangunan tinggi dengan ratusan meter tinggi hingga mencecah awan, meninggi ke langit.

Setiap negara dunia mempunyai hasrat untuk membina bangunan pencakar langit agar mampu mendabik dada dengan bangunan itu, sebagai satu kebanggaan rakyat negara itu.  Bangunan pencakar langit pertama dibina sekitar tahun 1885 di Chicago, United States of America. Bangunan Insurans Perumahan (Home Insurance Building) itu mempunyai 10 tingkat dengan ketinggian 42 meter. Ia dipanggil “The Father of Skycrapper” selaku bangunan pencakar langit pertama didunia.

Sekitar tahun 1973, sebuah bangunan bernama Sears Tower di Illinios, Amerika pula diangkat selaku bangunan tertinggi di dunia. Dengan ketinggian 442 meter, bangunan ini mempunyai 110 tingkat yang dihuni  dan digunakan sebagai bangunan pejabat beberapa syarikat gergasi Amerika Syarikat.

Dua dekad seterusnya, sebuah negara kecil Asia cuba mengatasi Amerika Syarikat dalam pembinaan bangunan pencakar Langit.  Bangunan milik syarikat petroleum Malaysia itu dengan ketinggian 452 meter mengukir nama baru dalam sejarah pencakar langit.

Menara Berkembar Petronas disiapkan pada tahun 1996. Kerja penambakan tanah dimulakan pada tahun 1991dan mengambil masa enam tahun untuk disiapkan. Bangunan ini dirasmikan pada tahun 1999, pada tarikh yang sama dengan sambutan Hari Kemerdekaan Malaysia yang ke-42. Majlis perasmian bangunan yang menjadi ikon Negara ini dirasmikan oleh Perdana Menteri pada ketika itu, Tun Dr. Mahathir Mohamad.

Beliau yang berucap semasa majlis perasmian itu berkata,

“Sesungguhnya hari ini adalah amat istimewa bagi rakyat Malaysia kerana kita menyambut dua peristiwa yang bersejarah dan penting. Pertama, hari ini merupakan hari ulangtahun menyambut kemerdekaan kita yang ke-42, dan yang kedua kita akan saksikan sebentar lagi pembukaan rasmi Menara Berkembar Petronas, bangunan tertinggi di dunia.”

Walaupun Menara Berkembar Petronas telah dibuka dan diduduki lebih awal iaitu sekitar tahun 1997, majlis perasmian bangunan ini diadakan lewat sedikit iaitu setahun selepas siap. Tanah yang dahulunya ialah sebuah tapak perlumbaan kuda kini menjadi tertegaknya sebuah pencakar langit  Hari ini, bangunan ini menjadi tempat bekerja hampir 10 ribu rakyat malaysia dan pusat membeli belah terkemuka iaitu Suria KLCC. Satu menara digunakan sebagai ibu pejabat syarikat petroleum negara, Petronas dan satu lagi menara ialah bahagian pejabat syarikat gergasi Malaysia dan dunia seperti Khazanah, CNN, dan Al Jazeera.

Bangunan ini mempunyai 88 tingkat dengan ketinggian 452 meter. Keunikan bangunan ini ialah berbentuk menara berkembar dan mempunyai jambatan antara dua menara. Jambatan itu terletak pada tingkat 41 dan 42, berketinggian 170 dari lantai. Panjang jambatan ini ialah 58.4 meter hampir menyamai empat buah bas yang disusun sebaris. Jambatan yang berasaskan bahan keluli dan kaca itu mampu membuatkan para pengunjung terpegun dengan pemandangan kota Kuala Lumpur.

Kos pembinaan bangunan ikonik ini ialah RM1.8 billion dan mengambil masa hampir enam tahun untuk disiapkan. Menara Berkembar Petronas masih berada diatas takhta bangunan berkembar paling tinggi dan di tangga ke-14 bangunan tertinggi didunia.

Arkitek Cesar Pelli

Lelaki ini ialah orang yang bertanggungjawab mereka bentuk bangunan ini semasa kerja perancangan pembinaan bangunan ikonik ini. Beliau juga yang mencadangkan reka bentuk menara berkembar pada permulaan perancangan.

Cesar Pelli dilahirkan di Argentina pada tanggal 12 oktober 1926. Beliau merupakan salah seorang arkitek termahsyur sekitar abad ke-20.  Selepas mendapat ijazah sarjana muda dalam seni bina di Tucumán National University, Argentina, Pelli berpindah ke Amerika Syarikat dan melanjutkan pelajaran di University of Illinois di Urbana-Champaign, di mana beliau menerima ijazah sarjana pada tahun 1954.

Antara hasil kerjanya yang terkenal ialah Pusat Rekaan Pasifik di Los Angeles, kedutaan AS di Tokyo, pengubahsuaian Muzium Seni Moden di New York City, Pusat Kewangan Dunia dan Winter Garden di New York City, Menara Canary Wharf di London, dan Menara Carnegie Hall di New York City. Pusat Reka Bentuk Pasifik, yang terkenal dengan reka bentuk luaran kaca dan geometri kaca reflektif, adalah antara hasil rekaan Pelli yang terawal.

Dalam satu temubual oleh wartawan National Geography untuk siri dokumentari Mega Structure – Petronas Twin Tower.

“I was been ask to design a building with Malaysian building.”

“I ask the them, what do you mean about Malaysian building, they have no idea?”

Reka bentuk Menara Berkembar Petronas hari ini diilhamkan dari perdana Menteri Malaysia ketika itu, Dr Mahathir Mohamed. Beliau yang turut serta dalam memberi idea menunjukkan reka bentuk lantai bangunan kepada Cesar Pelli. Berbentuk segi empat bertindih memanca atau bintang dengan lapan bucu, dalam seni bina islam ia adalah simbol kepada tertib dan harmoni. Dalam kaligrafi Arabic dipanggil Rub el Hizb simbol.

Pelan ini direka sepenuhnya oleh Pelli dalam tempoh lapan bulan. Untuk menambah kestabilan dan keluasan lantai, Pelli menambahkan separa bulatan disetiap sudut namun mengekalkan bentuk asli.

Kontraktor

Pembinaan dua menara ini dilaksanakan oleh dua kontraktor yang berbeza iaitu Hazama Corporation untuk menara satu dan Samsung Engineering & Construction untuk menara dua dan juga jambatan antara dua menara itu. Kedua syarikat ini dari dua negara yang berbeza iaitu Jepun dan Korea Selatan.

Beribu tenaga kerja dari Malaysia dan pekerja asing semasa dalam proses pembinaan bangunan ikonik ini. Dua menara ini diberikan kepada dua syarikat berbeza untuk mewujudkan persaingan antara mereka. Supaya mereka berlumba untuk tampil menjadi yang terbaik dimata dunia.

Disebabkan kawasan tanah yang kurang stabil ditapak pembinaan, pihak kontraktor mengalihkan kedudukan kira-kira 60 meter ke arah tenggara dari tempat asal bangunan itu. Hasil kajian dan penilaian tanah, bahagian batu kapur dibawah permukaan tanah kawasan ini menjadi kebimbangan buat pemaju. Khuatir bangunan tinggi ini akan menyendeng dalam tempoh beberapa tahun kerana pergerakkan tanah batu kapur yang tidak stabil.

Malaysia juga bukanlah negara yang mempunyai sumber bahan besi yang banyak seperti negara Eropah. Bahan binaan utama negara ini juga ialah konkrit. Kebanyakkan bangunan  tinggi yang ada pada masa seperti Sears Tower dan Empire State Building menggunakan besi sebagai bahan kerangka utama bangunan.

Penggalian tapak asas dan proses menanam cerucuk bermula pada tahun 1991.Untuk menampung bangunan yang tinggi dan besar, tapak asas yang kuat. Berdasarkan rekod, kira-kira 500 buah trak tanah dikeluarkan dari tapak pembinaan. Tapak asas sedalam 21 meter siap digali dalam tempoh beberapa bulan selepas itu.

Ini direkod sebagai proses kerja konkrit secara berterusan secara 54 jam dalam sejarah Malaysia. Untuk konkrit bidur asas dengan ketebalan 4.6 meter itu, lebih seribu trak konkrit digunakan untuk mengangkut bahan itu ke tapak pembinaan ini.

Menara dua siap awal seminggu lebih awal berbanding menara satu. Kontraktor menara dua iaitu Samsung Engineering & Construction bersama Kukdong Engineering juga kontraktor yang bertanggungjawab semasa pembinaan jambatan langit Menara Berkembar Petronas.

Berdasarkan penerangan projek itu ringkas, bahagian dinding kaca itu dibina dengan bersegi supaya cahaya matahari yang menyinari bangunan itu terpantul dan membentuk biasan cahaya yang cantik. Cesar Pelli juga mempunyai visi supaya bangunan itu kelihatan seperti berlian yang tertegak dilangit.

Keselamatan Dan Sekuriti Bangunan

Sebagai pemegang status bangunan berprestij, tentunya bangunan ini terdedah kepada ancaman pengganas dan situasi kecemasan. Sudah beberapa kali bangunan ini dikosongkan kerana penemuan beg mencurigakan yang disyaki bahan letupan. Namun syukur beg dan bungkusan itu Cuma beg pakaian yang tidak berisi bahan letupan.

2008 – Sebuah beg dijumpai di kawasan tempat letak kereta dengan keadaan mencurigakan. Unit pemusnah bom dikerahkan dan bangunan itu dikosongkan serta merta. Pihak polis mendapati beg tersebut berisi pakaian.

2015 – Tindakan empat remaja meninggalkan beg galas mereka diluar bangunan Menara Berkembar Petronas kemudian memasuki ruang membeli belah menimbulkan suasana panik kepada pengunjung. Anggota unit pemusnah bom dikerah ke tempat kejadian selepas menerima panggilan kecemasan dari pihak keselamatan. Tindakan pantas unit pemusnah bom kemudiannya menemui pakaian dalam beg galas tersebut dan suasana kembali tenang selepas polis mengesahkan tiada bahan letupan ditemui. Empat remaja itu kemudian dibawa ke balai polis untuk mengambil keterangan kemudian dibebaskan.

2016 – Dua buah bekas berbentuk baling ditemui oleh pekerja pembersihan dan dilaporkan kepada pihak keselamatan Menara Berkembar Petronas. Unit pemusnah bom dikerah ke tempat kejadian. Pihak Petrosains kemudian mengesahkan dua balang tersebut ialah cenderamata dari Petrosains kepada pelajar yang membuat lawatan.

Sebagai langkah menjimatkan ruang, sistem lif berganda direka untuk bengunan ini. Syaf utama lif terletak di pusat menara iaitu bahagian tengah. Semua lif utama merupakan lif dua tingkat terdiri daripada dek bawah yang mengangkut penumpang ke tingkat bernombor ganjil dan dek atas untuk ke tingkat bernombor genap.

Untuk ke tingkat bernombor genap dari tingkat bawah, penumpang perlu menaiki tangga bergerak ke dek atas lif dari tingkat bawah.  Terdapat juga 5 lif yang membawa penumpang terus ke tingkat 41/42 iaitu bahagian jambatan langit. Untuk ke tingkat seterusnya iaitu melebihi 42, penumpang perlu menaiki lif lain.

Lif ini mempunyai beberapa ciri keselamatan. Penumpang yang terperangkap didalam lif hanya perlu membuka panel pada bahagian dinding lif untuk keluar dari lif itu dan masuk ke lif bersebelahan. Semasa pengosongan bangunan, hanya lif ulang-alik dibenarkan untuk digunakan, iaitu ditingkat 1 dan 41/42. Oleh itu, jika ada kebakaran dibahagian bawah bangunan, bahagian syaf lif yang tertutup ini tidak akan terjejas. Lif untuk kegunaan anggota bomba juga disediakan sekiranya berlaku kecemasan.

Tangga kecemasan juga disediakan untuk proses pengosongan bangunan. Dua tangga tetutup berada dibahagian tengah bangunan dan satu dibahagian sisi bangunan untuk tingkat 43 ke bawah.

Untuk persediaan meghadapi situasi kecemasan,pihak pengurusan turut menyediakan rancangan persediaan semasa kecemasan atau Emergency Response Plan. Prosedur ini turut melibatkan bangunan sekeliling iaitu Menara Maxis dan Suria KLCC.

Pasukan tindakan kecemasan (Emergency Response Team) akan bersiap-siaga untuk tempoh 24 jam dan berganti syif. Satu unit kecil dengan kekuatan tiga orang staf yang dilatih asas kebakaran dan rawatan awal akan bertugas untuk situasi kecemasan. Mereka juga akan membantu sekiranya ada mangsa yang terperangkap dalam bahagian lif.

Tahap kecemasan dibahagikan kepada tiga tahap.

Tahap satu – Mampu dikawal oleh pasukan tindakan kecemasan. Bahaya dan risiko ialah ditahap yang minima. Pihak berkuasa akan dimaklumkan tentang situasi kecemasan itu untuk langkah kawalan seterusnya.

Tahap dua – Tidak mampu dikawal oleh pasukan tindakan kecemasan Menara Berkembar Petronas. Pihak berkuasa iaitu bomba dan polis akan dipanggil untuk mengawal keadaan.

Tahap ketiga – Situasi kecemasan dan bencana yang akan dikawalselia oleh Majlis Keselamatan Negara.

Kesimpulan

Tertegaknya bangunan ikonik ini seolah memberi tahu dunia tentang kewujudan negara kecil Asia ini lantas menjadikan Malaysia lebih terkenal dimata dunia. Walaupun Menara Berkembar Petronas tidaklah lama berada dicarta tertinggi, tetapi usaha ini tetap berbaloi. Taipei 101 menjadi bangunan tertingi pada tahun 2004 kemudian dipintas oleh Burj Khalifa pada tahun 2010.

Namun sehingga hari ini, Menara Berkembar Petronas masih lagi bangunan berkembar tertinggi didunia. Pencakar langit melonjak semakin tinggi, dan bandar-bandar terus merancangkan harapan mereka terhadap bangunan pencakar yang tersendiri sebagai pengiktirafan kemodenan tersendiri.

RUJUKAN:

1. Arlida Ariff (2003) review of evacuation procedure for Petronas Twin Tower, CTBUH Research Paper.
2. JFE Technical Report (2009) Lift-up Method for the Top Mast on the MENARA BERKEMBAR PETRONAS Tower, a Very High Building.
3. L.Y Eng & L.S. Shong (2013) Substructure Constructions for Multi-phases Highrise Development in Kuala Lumpur City Centre, GNPgeo, Malaysia.
4. S.Y Wong, Shafina Sabaruddin & Y.C Tan, Comparison of Malaysian practice (BS) versus EC7 on the design of driven pile and bored pile foundations under axial compression load.
5. Ali Sayigh, Sustainable High Rise Buildings in Urban Zones, UK : Springer.
   DOI : 10.1007/978-3-319-17756-4
6. Tim Bunnell (1999) Views from above and below: The Petronas Twin Tower and/in Contesting Visions of Development in Contemporary Malaysia, Department of Geography, Singapore.
7. Malaymail( 2015) Bomb scare at MENARA BERKEMBAR PETRONAS Tower 2, Malaysia.
8. Rashita A. Hamid ( 2008) Bomb hoax at MENARA BERKEMBAR PETRONAS, bag of clothes detonated, The Star Online.
9. The Straits Times, Malaysia’s upcoming tallest skyscraper, The Exchange 106, has signed up major tenants, Singapore.
10. Metronews (2015) In case of emergency, The Star Online, Malaysia.
11. First SkyCrapper in the world. Guinness world records
    http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/first-skyscraper/
12. Ucapan Perasmian Menara Berkembar Petronas, Koleksi Arkib Ucapan Ketua Eksekutif.
    http://www.pmo.gov.my/ucapan/?m=p&p=mahathir&id=437
13. Petronas Twin Tower, Encylopedia Britannica
    https://www.britannica.com/topic/Petronas-Twin-Towers#ref1123585
14. Cesar Pelli, Encylopedia Britannica.
    https://www.britannica.com/biography/Cesar-Pelli
15. Nor Azizah Mokhtar (2015) Beg Galas Remaja Disangka ada bom, Berita Harian, Malaysia
16. Shannon Teoh (2008) 2 suspected explosives at MENARA BERKEMBAR PETRONAS detonated, but Malaysia’s police chief says they were souvenirs left by students, The Straits Times, Singapore.