Dengan 123578 kes, US sekarang adalah negara yang paling banyak kes positif COVID-19, mendahului Itali (92472) dan China (81439).

Cuma populasi US tu besar, 329 juta orang. Negara yang paling ramai penduduk di dunia selepas China dan India. Kalau campurkan jumlah penduduk UK (66 juta), Perancis (67 juta), Itali (60 juta), Sepanyol (47 juta) dan Jerman (83 juta) pun tak seramai penduduk US.

Daripada 1 juta penduduk US, 373 yang positif, masih rendah berbanding Sepanyol (1566), Itali (1529) even Jerman (689). Tapi tak ada jaminan US tak akan memintas negara-negara ni.

Setakat ni COVID mengorbankan 2221 orang US, tapi dulu H1N1 tahun 2009-2010 pun US mati 12469 orang. Nyawa tetap nyawa, cuma bagi negara besar macam US angka dia memang akan nampak sedikit menakutkan. Jangan risau, ni bukan the end of the US.

Kalau lihat pada peta US, negeri yang paling teruk kena ialah New York dengan 52318 kes, hampir separuh daripada jumlah kes US. Kalau tak ambil kira New York, kes di US hanya 71260.

Kalau New York tu sebuah negara, ia akan duduk di tangga ke-6 negara yang mempunyai paling banyak kes selepas Itali (92472), China (81439), Sepanyol (73235), US (tanpa New York) dan Jerman (57695).

Selain New York, negeri-negeri yang paling teruk kena ialah negeri yang paling “globalized” macam California dan Washington. Kalau sebut pasal bandar utama US orang terus bayangkan New York City dan Los Angeles.

Dan 2 bandar ni masing-masing terletak di New York dan California. Hollywood, Beverly Hills, Silicon Valley, Statue of Liberty, Times Square, Empire State Building, Manhattan, Central Park, Harlem, Brooklyn semua benda-benda yang jadi lambang US ada kat 2 negeri ni. Orang yang nak travel pergi ke US pun kebanyakannya nak pergi kat 2 negeri ni.

Washington tu State of Washington, bukan Washingston District of Columbia (DC) ibu negara US. Walaupun tak se-femes New York dan California, tapi kat situ ada ibu pejabat syarikat multinasional besar-besar macam Microsoft, Boeing dan Starbucks. Orang sana selalu travel merata-rata pergi business meeting dan sekali bawak masuk virus. Kes pertama US pun datang dari Washington.

Manakala negeri-negeri yang kira macam “kampung” “kawasan pedalaman” pulak paling kurang terkesan, seperti Montana, Wyoming, North Dakota, South Dakota, Nebraska, West Virginia. Kat negeri-negeri ni lebih senang jumpa tanaman barli dan jagung berbanding jumpa manusia.

Jangan harap nak jumpa orang macam Scarlett Johansson (New Yorker) atau Kim Kardashian (Angeleno), jenis macam January Jones je ada. Nak cari bangunan lebih tinggi daripada 100m memang tak akan jumpa (kecuali Nebraska). Terasing dari dunia luar. Sebab tu lambat kena jangkit.

Cara COVID tersebar macam MLM, jadi negeri yang paling awal kena (New York, California, Washington) akan kekal jadi negeri yang paling banyak kes, manakala negeri yang lebih lambat kena akan kekal sebagai negara paling sikit kes. Macam dalam MLM upline akan untung lebih banyak daripada downline.

Dan negeri-negeri yang dipegang oleh Republican lebih sikit kes berbanding negeri-negeri yang dipegang oleh Democrat. 8 daripada 10 negeri paling teruk kena adalah Democrat (New York, New Jersey, California, Washington, Michigan, Illinois, Louisiana dan Pennyslvania) manakala hanya 2 saja Republican (Massachusetts dan Florida).

Of course virus tak kenal parti politik. Tapi parti yang berbeza membawa ideologi berbeza, ideologi ni yang akan mempengaruhi tindakan penguasa dalam menangani wabak dan membawa kepada hasil yang berbeza-beza.

Negeri di US tak macam negeri di Malaysia. Negeri di US dah kira macam “negara” (“state” boleh bawa maksud negara atau negeri), ada kuasa yang sangat besar, boleh pungut cukai sendiri, ada polis sendiri. Jadi negeri yang kena ambil tindakan masing-masing untuk membendung wabak.

Trump sebagai ketua kerajaan persekutuan hanya boleh ambil langkah “external” seperti halang orang luar masuk sempadan US. Itu yang Trump buat dengan melarang kemasukan orang China dan Eropah. Tapi langkah “internal” seperti kawal pergerakan dari satu negeri ke negeri lain adalah di bawah bidang kuasa negeri.

Walaupun negeri-negeri Democrat melaksanakan “stay-at-home”, diorang tak larang orang keluar masuk negeri. Berbeza dengan Republican yang tak laksanakan stay-at-home tapi wajibkan orang yang masuk negeri kuarantinkan diri terutamanya yang datang dari hotspot seperti New York.

Sebab utama negeri-negeri Democrat tak buat apa yang Republican buat ialah diorang anggap benda tu langgar “right to travel” dan bersifat diskriminasi terhadap negeri. Republican pulak tak buat stay-at-home macam Democrat sebab takut ekonomi hancur. Tapi melihat kepada keadaan sekarang, nampaknya mengehadkan pergerakan antara negeri lebih mustahak.

Democrat ni kebanyakan ahlinya terdiri daripada geng lawyer. Bill Clinton, Barack Obama, Hillary Clinton, Joe Biden ni semua lawyer. Lawyer punya zikir harian tidak lain “liberty”, “rule of law” dan dalam keadaan sekarang, “states’ rights” pulak jadi isu.

Trump dari awal lagi nak buat travel ban antara negeri tapi geng-geng Democrat ni semua bantah. Bagi diorang, kerajaan persekutuan tak boleh overrule negeri. Jadi hanya kerajaan negeri yang boleh larang orang keluar masuk. Memang betul Trump tak boleh buat macam tu kalau ikut perlembagaan US, tapi ni keadaan krisis kot kuih bahulu.

Dan walaupun ada perintah stay-at-home, ramai masih buat bodoh sebab anggap tak “constitutional”. Kalau kerah polis dan tentera lagilah diorang triggered nanti.

Gabenor New York, Andrew Cuomo pulak jenis yang tak habis-habis politik dan cuba mewujudkan persepsi bahawa ini semua salah Trump. Bila Trump hantar 400 ventilator (alat bantuan pernafasan) ke New York, Cuomo terus mengamuk kata tak cukup sebab dia minta 30000 buah, “tak kan nak biarkan 26000 orang yang lebih tu mati”.

Matematik Cuomo pelik sikit, 30000 tolak 400 sepatutnya jadi 29600 bukan 26000. Media pro-Democrat macam New York Times tak tegur tak apa, tapi join sekali Cuomo bash Trump.

Adik Cuomo sendiri, Chris Cuomo yang merupakan host CNN pula puji kaw-kaw abangnya. Sebab tu korang boleh faham kenapa Trump marah sangat dengan media-media ni sampai panggil “fake news”.

New York adalah negeri pertama yang Trump tolong. Trump sebenarnya boleh je buat bodoh, abaikan New York dan mendahulukan negeri Republican macam Massachusetts dan Florida yang juga ada banyak kes.

Tapi Trump tak sejahat tu. 400 nampak sikit tapi ventilator tu memang barang yang scarce sekarang. Trump pun dah arahkan syarikat General Motors untuk menghasilkan 100000 buah ventilator dalam masa 100 hari.

Seawal 17 Mac Trump dah menasihatkan Cuomo melalui Twitter untuk “do more”, Tapi Cuomo balas balik “You have to do something! You’re supposed to be President.” Dah macam “awak Presiden ke saya Presiden”.

Geng Demokrat kat Kongres pun dah kurang bergaduh dengan Trump, tapi time-time macam ni Cuomo pulak nak tonjolkan diri sebagai hero dengan bash Trump.

Semalam Trump sekali lagi menasihati New York, New Jersey dan Connecticut supaya kuarantinkan negeri diorang. Kuarantin maksudnya tak bagi orang keluar masuk. Dan sekali lagi, Cuomo kata, “We’re not in China, and we’re not in Wuhan” “This would be a federal declaration of war on states”. Ah lantak korang lah.

“Liberty” dan “human rights” yang dijulang oleh US selama ni dah mula backfire kat diorang. Tapi bukan bermaksud kita kena terus kena menerima authoritarianism macam yang China tengah promote sekarang.

Cuma dalam keadaan semasa, kita kena mempunyai hikmah (wisdom) untuk membezakan apa yang menjadi keutamaan dan apa yang bukan keutamaan. Ramai orang ada knowledge, tapi tak ramai ada wisdom