Baru-baru ini, satu analisis yang dijalankan ke atas sedimen batu dari Singhbhum, berhampiran Kolkata mendedahkan satu keputusan mengejutkan. Hasil analisis mendapati benua-benua pertama bumi keluar dari laut 700 juta tahun lebih awal daripada apa yang disangka komuniti saintifik.

Dengan keputusan tersebut, ini dapat menjelaskan peningkatan kadar oksigen di atmosfera dan pembentukan glasier pada ketika itu. Benua stabil atau kraton pertama kali muncul di atas paras laut kira-kira 3.3 bilion hingga 3.2 bilion tahun lalu. Ketua penulis kajian Dr Priyadarshi Chowdhury memberitahu dapatan ini disedari mereka selepas mendapati batu-batu ini mesti terhasil di kawasan daratan.

Ini disebabkan batu-batu ini mempunyai tanda seperti tanda alunan – sama seperti ombak dan angin meninggalkan kesan pada pantai. Tambah pakar dari Universiti Monash itu, kraton-kraton ini terhasil lebih awal daripada plat-plat tektonik. Plat-plat tektonic merupakan pendorong utama kepada peningkatan ketinggian kawasan daratan besar.

Dan ini membawa kepada hipotesis benua-benua terawal keluar dari laut yang meliputi bumi selepas aktiviti gunung berapi berterusan kira-kira 300 juta hingga 400 juta tahun. Dr Chowdhury menambah kraton Singhbhum terbentuk akibat timbunan lava yang sejuk selepas beberapa lama sehingga membentuk kerak pada kedalaman 50 km. Kerak tersebut menjadi tebal dan terapung dalam air sama seperti aisberg.

Ciri geologi kraton Singhbhum turut mempunyai persamaan dengan kraton Afrika Selatan dan bahagian barat Australia. Para saintis turut berpandangan apabila kraton-kraton ini mengalami proses luluhawa, ia membolehkan nutrien masuk ke dalam air.

Nutrien-nutrien seperti fosforus menjadi blok penting untuk kemunculan hidupan terawal bumi. Tambah Dr Chowdhury lagi, dengan kewujudan kawasan laut cetek seperti lagun, ia mempercepat pertumbuhan hidupan-hidupan yang menghasilkan oksigen. Ini sekaligus meningkatkan kadar oksigen dalam laut dan di atmosfera.

Kemunculan benua awal ini turut menarik karbon dioksida ke bawah dari atmosfera. Ini membawa kepada pembentukan poket-poket iklim sejuk dan pembentukan glasier. Dr Chowdury menambah, ini merupakan langkah pertama menjadikan bumi lebih sesuai didiami untuk hidupan. Laporan kajian ini diterbitkan jurnal Proceedings of the National Academy of Sciences.

RUJUKAN

Lu, D. (2021, 9 November). Earth’s first continents emerged from the ocean 700m years earlier than thought. The Guardian.

Sumber gambar: Subham Mukherjee / University of Delhi