Dalam kebanyakan disiplin ilmu mahupun sistem, pasti akan mempunyai pusatyang bertindak sebagai asas kepada segala galanya. Sebagai contoh, teologi Islam mempunyai rukun Iman dan rukun Islam. Fizik tak mempunyai sebarang pusat, tapi sekiranya kalau ia ada, barangkali pusat tersebut ialah Teori Segala-Galanya. Dalam disiplin biologi, pusat tersebut ialah dogma pusat.

Jadi, apa dia dogma pusat? Ia merujuk kepada bagaimana bahan terasas biologi, yakni DNA mewujudkan hidupan. Untuk mewjudkan DNA, kita perlukan interaksi kimia. Bermula dengan wujudnya partikel dan cas, partikel elemen mampu berinteraksi dan mewujudkan bahan kimia.

Bahan kimia ini pula akan berinteraksi lagi untuk mewujudkan bahan kimia lain. Sebagai contoh, interaksi 2 atom hidrogen dan 1 atom oksigen akan mewujudkan air (H₂O). Interaksi nukleosid dan kumpulan fosfat melahirkan nukleotid, bahan asas kepada DNA dan RNA. DNA sebagai pusat data maklumat genetik, RNA sebagai salinan maklumat DNA dan protein sebagai hasil produk terjemahan maklumat RNA.

Dalam setiap sel haiwan dan pokok, kita mempunyai DNA dalam sel masing masing. Untuk mempermudahkan pemahaman pembaca berkenaan dogma pusat. Bayangkan anda merupakan seorang chef yang mahir dalam pelbagai resepi. Katakanlah pelanggan anda mahukan sejumlah besar kek strawberi. Maka, anda pun menulis resepi kek strawberi pada sehelai kertas dan berikannya pada pekerja anda untuk dihasilkan.

Begitu jugalah dengan dogma pusat. Chef ialah DNA, kertas resepi ialah RNA dan kek strawberi ialah protein. Sekali lagi, untuk senangkan pemahaman, katakanlah darah kita ni pekat sangat dengan gula. Otak kita (pelanggan) akan kesan benda ni dan bagitahu sel pankreas tentang masalah ini. DNA pada sel pankreas akan melalui proses transkripsi RNA di mana sebahagian maklumat genetik tentang resepi buat insulin akan dicetak keluar.

RNA itu pula akan diterjemah oleh ribosom untuk menghasilkan protein hormone insulin. Jadi, kita boleh nampak jelas perkaitan DNA -> RNA -> protein. Benda yang sama juga terjadi pada proses kejadian manusia daripada ovum dan sperma. Daripada DNA, kepada RNA, kepada protein dan seterusnya penciptaan organ, sistem dan akhirnya organisme.

Melalui proses ini, agak agak anda boleh teka tak macam mana kita boleh dapat penyakit genetik dan kegagalan organ? Dalam kebanyakan kes disebabkan permasalahan dogma pusat inilah, terutamanya DNA.

Bila DNA cacat, maka RNA pun cacat dan produk protein yang dihasilkan jadi lain. Contoh je la, kod transkripsi asal RNA untuk buat bahan pembeku darah ialah ‘M U R A I’. Disebabkan DNA tu cacat, kod RNA tu pun cacat menjadi ‘P U * A I’ dan produk yang dihasilkan ialah protein pencair carah.

RUJUKAN:

Ben-Tabou de-Leon S, Davidson EH (2007). “Gene regulation: gene control network in development” (PDF). Annu Rev Biophys Biomol Struct. 36 (191): 191–212. doi:10.1146/annurev.biophys.35.040405.102002. PMID 17291181.

Crick, F. (1970). Central dogma of molecular biology. Nature, 227(5258), 561-563.

Gottlieb, G. (1998). Normally occurring environmental and behavioral influences on gene activity: From central dogma to probabilistic epigenesis. Psychological review, 105(4), 792.

Lodish, Harvey (2000). Molecular Cell Biology (4th ed.). New York: W. H. Freeman. Section 14.2. ISBN 978-0-7167-3136-8.