Krisis ekonomi 1997 telah menimpa Malaysia ketika Dr Mahathir Mohamad sedang bercuti dua bulan. Pada detik itu negara diuruskan Anwar Ibrahim atas kapasiti Timbalan Perdana Menteri.

Angin krisis bertiup daripada Thailand, yang berhenti menambat matawang baht pada dolar Amerika Syarikat.

Apabila nilai THB menguncup, sebahagian besar daripada matawang Asia Timur menjunam 38 peratus (Investopedia, 2020). Malaysia tidak kecuali, kerana matawang tempatan menjunam daripada RM2.40 kepada RM4.90 pada AS$1.

Pelaburan menjunam daripada RM10.3 bilion kepada –RM12.9 bilion, menyebabkan masalah besar dalam pasaran perbankan dan saham.

Talian hayat Malaysia ialah hutang luar yang tidak tinggi. Jadi Malaysia tiadk memerlukan bantuan Tabung Kewangan Antarabangsa (IMF).

Namun Malaysia menggunakan saranan IMF dengan cara meningkatkan kadar faedah dan perbelanjaan kerajaan dikurangkan 18 peratus.

Walau bagaimanapun, Malaysia menukarkan definisi “non-performing loan” (NPL) daripada tunggakan enam bulan pada tunggakan tiga bulan. Pendekatan ini tidak memulihkan ekonomi negara, sebaliknya ia menjejaskan lagi.

Jadi pada tahun 1998, Mahathir menubuhkan Majlis Tindakan Ekonomi Kebangsaan untuk melancarkan Rancangan Pemulihan Ekonomi Kebangsaan bagi menangani krisis ekonomi 1997, yang mempunyai beberapa objektif:

1. Mengimbangkan matawang tempatan.
2. Mengembalikan keyakinan pasaran.
3. Mengekalkan imbangan pasaran kewangan.
4. Mengstruktur semula hutang korporat dan sektor perbankan.

Keempat-empat objektif ini mempunyai tujuan tunggal, iaitu merangsangkan ekonomi secara berperingkat.

Pertama sekali, Bank Negara Malaysia mengurangkan kadar faedah daripada 11 peratus hingga 3 peratus antara Julai 1998 hingga Disember 1999.

Matawang ringgit pula ditambat (AS$1=RM3.80). Lebih-lebih lagi wang kertas RM500 dan RM1,000 dihentikan bermula 1 Julai 1999.

Keperluan rizab berkanun (SRR) pun dikurangkan secara berperingkat daripada 13.5 peratus hingga 4 peratus. Definisi NPL juga diubah kembali ke tunggakan enam bulan.

Apa yang jelas di sini ialah, Bank Negara mahu rakyat meminjam (untuk menciptakan wang baharu) kerana bank disasarkan meningkatkan jumlah pinjaman ke 8 peratus.

Apa yang ditentang IMF ialah kawalan modal yang diperkenalkan Mahathir. Pihak asing wajib mengekalkan pemilikan saham selama setahun sebelum dibenarkan mengeluarkan wang (dan keuntungan).

Tujuan kawalan modal dibuat adalah untuk mengekalkan duit dalam negara, bagi menghentikan spekulasi dagangan jangka pendek. Pinjaman pada syarikat broker saham dihentikan.

Pemindahan ringgit ke akaun antarabangsa pun turut dihalang (kelonggaran diberikan kepada penduduk tetap).

Mahathir kemudian menambahkan perbelanjaan kerajaan sampai berdefisit (+2.5 peratus bagi 1997 ke -3.2 peratus bagi 1999).

Secara berperingkat, pendekatan ini mengembalikan Malaysia kepada trend pertumbuhan lebih awal daripada negara-negara Asia lain.

Artikel juga boleh dibaca di portal ekonomi dan kewangan kami, The Outlook.