Jika membaca akhbar, tak sah jika sekali-sekala ada kisah orang hilang terpapar di situ. Dalam sesetengah kes, individu tersebut memilih sengaja menghilangkan diri tanpa sebarang kesan kerana mahu memulakan kehidupan baru. Kes sebegini digelar jouhatsu di Jepun di mana pelaku bukan saja menghilangkan diri tetapi menyembunyikan kelibat mereka, kadangkala sehingga bertahun-tahun.

Salah seorang yang terlibat ialah Sugimoto (bukan nama sebenar), 42. Di bandar asalnya, keluarganya merupakan pemilik sebuah entiti perniagaan tempatan dan Sugimoto dijangka meneruskan tradisi tersebut. Tetapi label sebegitu membawa tekanan kepadanya sekaligus mendorongnya meninggalkan bandar tersebut selama-lamanya dan tidak memberitahu ke mana dia pergi.

Sebab jouhatsu berbeza-beza mengikut kes. Melarikan diri daripada hutang dan melepaskan diri daripada perkahwinan tanpa cinta merupakan antara sebab utama. Tetapi apabila mereka mahu menjadi jouhatsu, mereka berpaling kepada syarikat-syarikat pemindahan jouhatsu bagi membantu mereka melalui proses tersebut.

Syarikat-syarikat ini diberi jolokan servis pemindahan malam berikutan tanggungjawab mereka menjaga rahsia jouhatsu. Cakaplah apa saja perkhidmatan yang ditawarkan, mereka sedia berbuat demikian termasuk penginapan di tempat rahsia. Mereka turut menawarkan bantuan profesional bagi membantu sesetengah jouhatsu mengatasi tekanan mental yang dihadapi mereka.

Bagi Sho Hatori, salah seorang pemilik entiti perniagaan ini, biasanya perpindahan membawa maksud positif seperti mendapat tempat di universiti atau berkahwin. Namun begitu, selepas menubuhkan syarikat tersebut pada tahun 90-an, beliau mendapati sesetengah orang berpindah atas sebab negatif juga seperti isu kewangan atau sebab sosial. “Apa yang kami lakukan ialah kami membantu orang memulakan kehidupan baru,” katanya.

Ahli sosiologi Hiroki Nakamori sudah mengkaji fenomena jouhatsu ini selama sedekad. Hasil kajiannya mendapati terma jouhatsu mula digunakan pada tahun 60-an sebagai rujukan kepada orang yang hilang ketika itu. Beliau melihat ramai menghilangkan diri kerana merasakan lebih baik mereka hilang daripada mengharungi prosiding perceraian yang formal dan mengambil masa.

Nakamori menambah, “Di Jepun, lebih mudah untuk seseorang itu menghilangkan diri.” Ini kerana undang-undang privasi Jepun amat tegas dalam melindungi identiti pengguna termasuk jouhatsu. Justeru, jouhatsu boleh saja mengambil wang dari ATM dengan bebas tanpa perlu berdepan risiko dikesan pihak bank. Selain itu, keluarga juga tidak boleh mengakses rakaman video yang mengesan jouhatsu.

“Polis tidak akan campur tangan melainkan ada sebab kukuh seperti kes jenayah atau kemalangan. Apa yang boleh dilakukan oleh keluarga jouhatsu ialah mengupah penyiasat persendirian atau hanya menunggu. Itu saja,” ujarnya lagi. Keadaan ini kadangkala mengundang rasa tidak puas hati ahli keluarga jouhatsu sehingga ada merasakan satu-satunya cara mereka mendapat kembali jouhatsu ialah melihat mayat tidak dituntut di rumah mayat.

Bagi sesetengah jouhatsu, bohonglah jika mereka tidak merasa sedih dan menyesal dengan apa yang berlaku lebih-lebih lagi sekiranya mereka sudah berkeluarga. Bagi Sugimoto, dia sentiasa dihantui rasa bersalah dan satu-satunya kekesalannya ialah meninggalkan anak-anaknya.

Sugimoto kini menetap di sebuah kediaman yang diuruskan perkhidmatan jouhatsu di Tokyo. Menariknya, syarikat ini turut diuruskan oleh seorang lagi jouhatsu bernama Saita (bukan nama sebenar). Dia menjadi jouhatsu bagi melepaskan diri daripada pasangannya yang suka naik tangan dan telah menghilangkan diri selama 17 tahun.

“Saya mempunyai ramai klien berbeza. Ada yang mahu melarikan diri daripada pasangan yang suka mendera, ego atau mementingkan diri sendiri. Saya tidak menilai siapa mereka. Saya tidak pernah mengatakan ‘Kes anda tidak serius’. Semua orang ada masalah masing-masing,” ujarnya.

RUJUKAN:

Lufkin, Bryan. (2020). The companies that help people vanish. BBC Worklife. https://www.bbc.com/worklife/article/20200903-the-companies-that-help-people-vanish