Semasa pandemik Covid-19 melanda dunia pada tahun 2020 sehingga hari ini, ramai menyangka ia merupakan penyakit baru. Hakikatnya, ia hanya sebahagian daripada penyakit-penyakit koronavirus lain iaitu SARS dan MERS. Dan tidak ramai tahu, satu masa dahulu, manusia sudah dibadai epidemik koronavirus selama 20,000 tahun sebelum ia tamat 5,000 tahun lepas.

Pendedahan ini dibuat dalam satu laporan kajian yang diterbitkan dalam jurnal Current Biology pada 24 Jun lepas. Menerusi kajian berkenaan, pasukan penyelidik menganalisis DNA ribuan orang daripada 26 populasi di seluruh dunia. Tujuan kajian ini ialah melihat sama ada wujud petunjuk tentang epidemik koronavirus purba itu atau tidak.

Dan hasil kajian amat mengejutkan mereka. Penduduk di China, Jepun dan Vietnam rupanya pernah dijangkiti epidemik koronavirus dan terpaksa berdepan dengan penyakit itu selama 20,000 tahun sebelum ia akhirnya reda lebih 5,000 tahun lalu. Bagi ahli biologi evolusi David Enard, beliau percaya manusia sentiasa dijangkiti virus dan ia merupakan pendorong utama pemilihan semulajadi untuk genom manusia.

Apabila koronavirus menjangkiti manusia, ia bergantung kepada gen manusia untuk menghasilkan lebih banyak partikel virus. Atas sebab itu, tumpuan para penyelidik ialah mengkaji beberapa ratus gen manusia yang berinteraksi dengan koronavirus semasa jangkitan berlaku.

Dalam lima kumpulan peserta kajian, 42 daripada gen-gen yang dikaji mengalami mutasi sekaligus menunjukkan ia berevolusi semasa epidemik berlaku. Evolusi ini membolehkan gen-gen manusia lebih bersedia dalam melawan jangkitan penyakit atau menyukarkan virus menghasilkan salinan partikel mereka. Manusia dengan mutasi sebegini kebiasaannya akan terselamat, membina keluarga dan mempunyai anak yang berkongsi mutasi sama.

Salah seorang penulis kajian, Yassine Souilmi dari Universiti Adelaide percaya varian gen yang bermanfaat akan bertambah mengikut kekerapan dan meninggalkan tanda unik pada genetik manusia beberapa generasi kemudian. Tambahnya lagi, tanda unik ini hanya disedari selepas antara 500 hingga 1,000 tahun dan dikongsi oleh sesebuah populasi.

Bagi mengetahui tempoh ia muncul, para penyelidik mencari tanda mutasi rambang dalam 42 gen yang dikenalpasti. Lantaran 42 gen berkongsi jumlah mutasi yang sama, ia sudah ada dalam kalangan populasi pada masa sama. Hasilnya, gen-gen yang mempunyai keupayaan melawan koronavirus mula kelihatan antara 20,000 hingga 25,000 tahun lalu.

Bagi ahli biologi sistem dari Universiti California, San Diego Joel Wertheim, ini menunjukkan koronavirus sudah lama wujud sebelum kemunculan manusia. Walaupun ia merupakan faktor luar jangka yang mendorong adaptasi manusia melawan virus berkenaan, kajian ini menunjukkan bagaimana dan bila ia berlaku.

Hari ini, terima kasih kepada campur tangan perubatan moden seperti vaksin, Covid-19 dijangka tidak meninggalkan kesan kepada genom manusia. Dan kebanyakan punca jangkitan bukan lagi atas sebab genetik tetapi oleh sebab faktor sosial. Ahli genetik statistik Vicki Jackson dari Institut Penyelidikan Perubatan Walter dan Eliza Hall percaya antara faktor sosial yang mempengaruhi risiko penyakit ialah status ekonomi, jenis pekerjaan dan masalah kesihatan sedia ada.

Bagaimanapun, Jackson percaya kewujudan 42 gen ini boleh membantu penyelidikan pelbagai rawatan koronavirus terutama Covid-19. Ini kerana 42 gen ini pernah melindungi manusia daripada dijangkiti koronavirus. Souilmi bersetuju dengan pandangan itu kerana ia boleh membantu menambahbaik tindak balas sistem imuniti manusia kepada virus sebegini termasuk Covid-19.

RUJUKAN:

Machemer, Theresa. (2021). Over 20,000 Years Ago, a Coronavirus Epidemic Left Marks in Human DNA. Smithsonian Magazine.